Châu Âu thất thủ trước khủng bố “giá rẻ”

Thuê một chiếc xe tải nhỏ để lao vào đám đông ngày càng phổ biến ở châu Âu mà chỉ mất có vài trăm euro, kể cả tiền đặt cọc.

Liên tiếp các vụ tấn công

Liên tiếp những ngày qua là tin tức về các vụ tấn công khủng bố hoặc nghi ngờ có tính chất khủng bố tại châu Âu.

Đêm 25/8, một người đàn ông đã bị cảnh sát Anh bắt giữ sau khi dùng dao tấn công cảnh sát ngay bên ngoài Điện Buckingham, nơi ở của Nữ hoàng Anh Elizabeth II ở thủ đô London.

Thông báo của cảnh sát cho biết đối tượng có mang dao đã bị khống chế vào khoảng 20h35 (giờ địa phương) tối 25/8 bên ngoài Điện Buckingham. Hai cảnh sát nam bị thương nhẹ ở tay. Cảnh sát Anh vẫn chưa khẳng định đây có phải là một vụ tấn công khủng bố hay không.

Vụ việc tại Anh xảy ra chỉ 2 giờ sau vụ một đối tượng nam giới tấn công 2 binh sĩ đang tuần tra tại trung tâm thủ đô Brussels (Bỉ), làm một người bị thương. Hung thủ đã bị bắn và chết tại bệnh viện sau đó. Nhà chức trách Bỉ đã gọi đây là một vụ tấn công khủng bố.

Tuần trước, các vụ tấn công khủng bố liên tiếp tại Tây Ban Nha và Phần Lan khiến gần 20 người thiệt mạng và hơn 120 người bị thương cũng đã làm rúng động châu Âu.

Các vụ tấn công bằng cách đâm xe ô tô vào đám đông ở Barcelona và Cambrils (Tây Ban Nha) hay bằng dao tại phần Lan cho thấy những kẻ khủng bố hành động bằng những phương tiện phổ thông hơn, ít tốn kém hơn bằng nguồn tài chính cá nhân.

Không ít chuyên gia khẳng định châu Âu nói riêng và thế giới nói chung đã thất bại trong cuộc chiến chống nguồn tài trợ cho khủng bố.

Dù các biện pháp quốc tế nhằm siết chặt nguồn tài chính của khủng bố, được thông qua sau vụ tấn công tòa tháp đôi tại New York ngày 11/9/2001, đã có tác động và vẫn còn cần thiết, song vẫn không thể đủ để ngăn chặn hoạt động của Al Qaeda, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) hoặc các thành phần thánh chiến nghe theo tuyên truyền của những tổ chức khủng bố này.

Nhà nghiên cứu Peter Neumann, Giám đốc Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu về Cực đoan hóa (ICSR) thuộc trường King’s College London, khẳng định: “Hơn 15 năm sau khi Mỹ phát động cuộc chiến chống khủng bố, cuộc chiến chống các nguồn tài chính của khủng bố đã thất bại”.

Ông Neumann nhận xét rằng phần lớn các vụ tấn công chỉ cần rất ít tiền. Những kẻ khủng bố sử dụng nhiều nguồn tiền khác nhau và chuyển tiền mà không cần phải qua hệ thống tài chính ngân hàng. Cuộc chiến chống nguồn vốn của khủng bố được tiến hành từ năm 2001 thường xuyên tốn kém và không hiệu quả bởi vì những đối tượng cực đoan "tự cung tự cấp" để khủng bố.

Theo kết quả nghiên cứu của chuyên gia Emilie Oftedal thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc phòng Na Uy thu được từ 40 nhóm thánh chiến, từng tổ chức hoặc âm mưu tổ chức tấn công khủng bố tại châu Âu từ năm 1994 đến 2013, có đến 3/4 trường hợp sử dụng không quá 10.000 USD để chuẩn bị các vụ tấn công.

Theo bà Emilie Oftedal, những kẻ khủng bố quyên góp, chuyển tiền và chi tiền theo cách rất bình thường. Nguồn tài chính phổ biến nhất chính là tiền lương và tiền tiết kiệm của các thành viên, tiếp theo là tiền từ các vụ phạm pháp nhỏ. Chỉ 1/4 còn lại là đã nhận tiền từ một tổ chức khủng bố quốc tế.

Tuy nhiên, không một mạng lưới nào phụ thuộc hoàn toàn vào trợ giúp từ bên ngoài. 70% các nhóm thánh chiến được bà Emilie Oftedal nghiên cứu tự túc về tài chính một cách hợp pháp và thường xuyên thông qua lương bổng của các thành viên, nhưng cũng có nguồn gốc từ buôn bán ma tuý, vũ khí hay các tài sản khác và ăn cắp.

Vay tiền để khủng bố!

Cũng theo nghiên cứu, một nguồn tài chính khác, ngày càng phổ biến, là vay tiêu dùng ở các định chế tài chính chuyên biệt. Đây chính là cách tổ chức các vụ tấn công ở Pháp năm 2015.

Những kẻ thánh chiến cung cấp giấy tờ giả để vay tiền và họ không có ý định hoàn trả vì hai lý do: hoặc sẽ tấn công tự sát, hoặc sẽ đến các vùng do quân thánh chiến kiểm soát nên không về nước. Bằng cách này Amedy Coulibaly, thủ phạm vụ tấn công Hypercacher tại Paris vào tháng 1/2015, đã vay 6.000 euro ở quỹ tín dụng Cofidis để mua vũ khí, thậm chí còn đưa “vài nghìn euro” cho một trong hai anh em nhà Kouachi, thủ phạm vụ tấn công tòa soạn báo trào phúng Charlie Hebdo.

Điều đáng quan ngại là Amedy Coulibaly đã dùng giấy tờ giả để vay tiền. Vì vậy, theo ông Jean-Charles Brisard, chủ tịch Trung tâm Phân tích Khủng bố, chuyên gia về nguồn tài chính của các mạng lưới thánh chiến, các tổ chức tín dụng này phải hết sức cẩn trọng, đặc biệt là về vấn đề giấy tờ giả. Họ sử dụng cách này để vay tiền tiêu dùng, ví dụ như sử dụng bảng lương giả.

Ông Brisard nói: “Tại châu Âu, các chiến dịch khủng bố từ nay trở đi gần như là hoàn toàn tự túc về tài chính. Từ vay tín dụng tiêu dùng, đến buôn hàng giả, buôn lậu quy mô nhỏ hoặc đơn giản là tiền tiết kiệm của chính họ. Chỉ cần họ rút hết tiền trong tài khoản là đã đủ”.

Hiện tại và trong tương lai, nguồn tài chính chỉ khoảng vài nghìn euro vẫn nằm ngoài vòng kiểm soát của các cơ quan chuyên trách về chống rửa tiền và tài trợ cho khủng bố, như Tracfin của Pháp.

Thuê một chiếc xe tải nhỏ để lao vào đám đông ngày càng phổ biến ở châu Âu mà chỉ mất có vài trăm euro, kể cả tiền đặt cọc. Cách tấn công này không hề mới, đã từng xảy ra ở Nice (Pháp), Berlin (Đức), London (Anh), Stockholm (Thụy Điển).

Một ngày sau vụ khủng bố bằng xe tải ở Barcelona và Cambrils, Tây Ban Nha, cảnh sát Đức đã cho đặt hàng rào bê tông trước nhà thờ lớn Köln, một địa điểm du lịch nổi tiếng thế giới. Tương tự, rất nhiều thành phố ở Đức và châu Âu đã siết chặt lực lượng an ninh để giảm thiểu nguy cơ xảy ra một vụ tấn công tương tự.

Tuy nhiên, các biện pháp này được đánh giá là không thể ngăn chặn tuyệt đối rủi ro, trong khi thủ phạm các vụ tấn công thánh chiến lại chứng tỏ khả năng thích nghi. Ngoài ra, các biện pháp này cũng tốn kém và còn khiến người dân cảm thấy cuộc sống bị đè nặng.

Theo Cơ sở dữ liệu khủng bố thế giới của trường đại học Maryland, số vụ tấn công khủng bố năm 2016 trên toàn thế giới mà IS đứng ra nhận trách nhiệm đã tăng 20% so với năm 2015: Hơn 1.400 vụ tấn công làm 7.000 người thiệt mạng. Thêm vào đó là khoảng 950 vụ tấn công do các tổ chức cực đoan tuyên bố trung thành với IS thực hiện, khiến gần 3.000 người thiệt mạng.

Đông Triều
Theo Báo Đất Việt